Engelbert Jarek to strzelec pierwszego historycznego gola dla polskich klubów w Pucharze Intertoto w meczach rozegranych w Polsce.
Start europejskich pucharów przyniósł ogromny prestiż i pieniądze nie tylko klubom i UEFA, ale również firmom bukmacherskim. Ich właściciele narzekali jednak, że w okresie letnim firmy nie mają żadnego dochodu. Jednym z nich był Ernst Thommen - od 1932 r. właściciel firmy bukmacherskiej w Szwajcarii oraz późniejszy pomysłodawca Pucharu Miast Targowych. Dzięki wsparciu sławnego wówczas austriackiego trenera Karla Rappana oraz prezesa Malmo FF Erica Perssona (główny pomysłodawca Intertoto) w 1961 r. udało się zorganizować pierwszą edycję rozgrywek. Otrzymała ona nazwę Puchar Intertoto. Słowo „Toto” znaczyło „obstawianie meczów”. Początkowo turniej nie zyskał aprobaty UEFA, która była przeciwna obstawianiu meczów i zabroniła startu zespołom, które zakwalifikowały się do oficjalnych rozgrywek europejskich pucharów. Z gry zrezygnowały też takie kraje jak Anglia, Włochy czy Hiszpania, które wolały swoich piłkarzy wysłać na wakacje.
Turniej pierwotnie otrzymał nazwę International Football Cup (Międzynarodowy Puchar Piłkarski). Często nazywany był również Pucharem Karla Rappana. Przez pierwsze sześć lat trwania rozgrywek piłkarze najpierw rywalizowali w grupach, następnie grali ćwierćfinały, półfinały i finał.
Organizatorzy pierwszej edycji Pucharu Intertoto podjęli decyzję, aby zgłoszone 32 drużyny rozmieścić według klucza geograficznego. I tak do czterech grup „wschodnich” zostały przydzielone kluby z Austrii, Czechosłowacji, NRD i Polski, natomiast w grupach „zachodnich” znalazły się ekipy z Holandii, Szwecji i Szwajcarii. Ewenementem stanowiły drużyny RFN, które miały grać zarówno w grupach „A” i „B”. Kraje RFN i NRD reprezentowało po pięć drużyn, natomiast pozostałe wystawiły po cztery ekipy, a jedynie Polska zgłosiła zaledwie dwa kluby. Przywilej ten spotkał Górnika Zabrze (w sezonie 1960 zajął trzecie miejsce) i Odrę Opole (czwarta na mecie sezonu 1960). Polscy kibice najbardziej liczyli na drużynę trenowaną przez Augustyna Dziwisza. Kiedy rozpoczęły się rozgrywki International Football Cup nasza ekstraklasa była niemal w połowie sezonu (grano systemem wiosna-jesień) i została zdominowana właśnie przez zabrzan, którzy dopiero pod koniec sezonu przegrali swój pierwszy mecz i w cuglach sięgnęli po mistrzostwo Polski. Odra uplasowała się na szóstym miejscu.
W inauguracyjnym meczu Pucharu Intertoto piłkarze trenowani przez Teodora Wieczorka trafili na Slovan Bratysława z Czechosłowacji, Vorwärts Berlin z NRD i Wiener AC z Austrii. Byli to wymagający rywale, aczkolwiek jak najbardziej w zasięgu Odry. Pierwszy rywal Slovan przyciągnął na stadion Odry aż 7 tysięcy kibiców. Przewaga gości (wystąpili bez reprezentantów kraju, którzy w tym czasie grali z Argentyną) był wyraźna i udokumentowana przez nich tylko jedną bramką strzeloną przez lewego pomocnika Jozefa Vengloša. Kilka minut przed przerwą rezerwowy bramkarz Ferdinand Hason nie był w stanie obronić strzału najlepszego zawodnika Odry, Engelberta Jarka. – „Po pauzie doszło do radykalnej zmiany. Opolscy piłkarze poznawszy sposób gry rywala, zaczęli walczyć jak równy z równym, a wielu okresach zdobywali przytłaczającą przewagę” – pisał Sport. Pomimo, że Slovan przewyższał Odrę pod względem wyszkolenia technicznego, sprawniej panował nad piłką oraz lepiej prezentował się w grze głową, to nie był w stanie przeprowadzić akcji wieńczącej sukces. Franciszek Kściuk był bezbłędny w bramce, a tuż przed końcem spotkania przyszedł mu z pomocą słupek (strzelał Pavol Molnár).
Dwie polskie drużyny Górnik Zabrze i Odra Opole w pierwszej serii gier trafiły na zespoły z Czechosłowacji. Teoretycznie łatwiejsze zadanie miał Górnik, który mierzył się ze Spartakiem Hradec Králově będący w sezonie 1960/61 w swojej lidze dopiero na ósmym miejscu. Rok wcześniej Votroci sprawili największą sensację w historii klubu sięgając po swoje jedyne w historii mistrzostwo kraju! Występowali w elitarnych rozgrywkach Pucharu Mistrzów, gdzie wyeliminowali Panathinaikos Ateny, a wiosną 1961 r. w ćwierćfinale zmierzyli się z FC Barceloną. Wprawdzie nie awansowali do półfinału, ale u siebie zdołali wywalczyć wynik 1-1.
Górnik okazał się być lepszy niż Barcelona zwyciężając na Všesportovni. Według opinii gazet było to zwycięstwo absolutnie zasłużone. Gospodarzom nie pomógł nawet idący im na rękę austriacki sędzia. – „Wydarzenia na stadionie Spartaka miały niezwykle interesujący a chwilami wręcz dramatyczny przebieg” – opisywał Sport. Huraganowy napór Spartaka trwał przez pierwsze dwa kwadranse, gdy kontratak przeprowadził Górnik. Edward Olszówka przejął podanie od Huberta Kostki, popisał się rajdem niemal przez całe boisko, a następnie wypuścił na wolną pozycję Erwina Wilczka, który uzyskał pierwszą bramkę. Utrata bramki zupełnie podłamała gospodarzy, którzy stracili swój żywioł, a inicjatywę przejęli zabrzanie. 6 minut później Edward Jankowski silnym strzałem po raz drugi pokonał bramkarza Spartaka. Według relacji Sportu, widząc nieporadność gospodarzy do akcji wkroczył sędzia, który w 45 min. odgwizdał problematyczny rzut wolny na granicy pola karnego. Bedřich Šonka znalazł lukę w murze i piłka zatrzepotała w siatce. Po przerwie nadzieje wśród gospodarzy odżyły, znów zaczęli być panami na boisku. W 49 min. z pomocą arbitra ponownie stanęli przed szansą zdobycia gola, kiedy do piłki na jedenastym metrze podszedł Jiři Hledik. Na szczęście piękną obroną popisał się Hubert Kostka. W 57 min. historia powtórzyła się, sędzia znów przyznał Spartakowi karny! I tym razem świetnie grający Hubert Kostka zdołał obronić strzał Jiři Hledika, ale był bezradny wobec jego dobitki. Pod koniec spotkania więcej sił zachowali piłkarze Górnika. Na trzy minuty przed końcem zawodów Ernest Pol (pojawił się na boisku w 20 min. za Antoniego Franosza) przejął piłkę od Jerzego Musiałka i mocnym strzałem pod poprzeczkę z odległości 25 metrów uzyskał trzecią zwycięską bramkę.
MG
Puchar Intertoto 1961/62
Uczestnicy:
Niemcy: Borussia Neunkirchen, FK Pirmasens, Kickers Offenbach, Schalke 04, VfL Osnabrück (5)
NRD: Dynamo Berlin, Lokomotive Lipsk, SC Motor Jena, Tasmania Berlin, Vorwärts Berlin (5)
Austria: First Vienna, Grazer AK, Wiener AC, Wiener Sport-Club (4)
Czechosłowacja: Banik Ostrawa, Slovan Bratysława, Spartak Hradec Králově, Tatran Preszów (4)
Holandia: Ajax Amsterdam, Feyenoord Rotterdam, Sparta Rotterdam, VVV-Venlo (4)
Szwajcaria: FC Basel, FC Grenchen, FC Zurych, La Chaux-de-Fonds (4)
Szwecja: Elfsborg Borås, IFK Göteborg, Malmö FF, Örgryte Göteborg (4)
Polska: Górnik Zabrze, Odra Opole (2)
1. runda:
18.06.1961, Opole (stadion Odry):
Odra Opole – Slovan Bratysława 1:1 (1:1)
0:1 – Jozef Vengloš (33), 1:1 – Engelbert Jarek (41)
Sędziował: Werner Bergmann (NRD)
Widzów: 7 000
Odra: Franciszek Kściuk – Zbigniew Strociak, Henryk Brejza, Ryszard Wrzos – Henryk Szczepański, Bernard Blaut – Franciszek Stemplowski, Engelbert Jarek, Norbert Gajda, Eugeniusz Piechaczek, Stanisław Juszczak. Trener: Teodor WIECZOREK (Polska)
Slovan: Ferdinand Hasoň – Anton Urban, František Kišš, Vojtech Jankovič, Anton Trochta, Jozef Vengloš, Zdenko Velecký, Anton Moravčik, Pavol Molnár, Jozef Obert, L’udovit Cvetler. Trener: Karol BORHY (Słowacja) i Anton BULLA (Słowacja)
18.06.1961, Hradec Králově (Všesportovni, Czechy):
Spartak Hradec Králově – Górnik Zabrze 2:3 (1:2)
0:1 – Erwin Wilczek (30), 0:2 – Edward Jankowski (36), 1:2 – Bedřich Šonka (45), 2:2 – Jiři Hledik (57), 2:3 – Ernest Pol (87)
Sędziował: Alfred Haberfellner (Austria)
Widzów: 5 000
Spartak: Milan Paulus – Zdeněk Pičman, Jiři Hledik, Miroslav Michálek, Jiři Černý, Jiři Kománek, Jozef Buránsky (46. Václav Kynos), Ladislav Pokorný, Bedřich Šonka, Zděnek Zikán, František Malik. Trener: Jiři ZÁSTĚRA (Czechy)
Górnik: Hubert Kostka – Stefan Florenski, Stanisław Oślizło, Edward Olszówka – Ginter Gawlik, Jan Kowalski, Antoni Franosz (20. Ernest Pol) – Jerzy Musiałek, Erwin Wilczek, Edward Jankowski, Roman Lentner. Trener: Augustyn DZIWISZ (Polska)
Grupa A1
17.06.1961: Vorwärts Berlin – Wiener AC 6:1
18.06.1961: Odra Opole – Slovan Bratysława 1:1
Grupa A2
17.06.1961: Banik Ostrawa – VfL Osnabrück 3:1
17.06.1961: Grazer AK – Motor Jena 2:2
Grupa A3
17.06.1961: Wiener Sport-Club – Dynamo Berlin 3:5
18.06.1961: Spartak Hradec Králově – Górnik Zabrze 2:3
Grupa A4
18.06.1961: Kickers Offenbach – Tatran Preszów 4:3
18.06.1961: Lokomotive Lipsk – First Vienna 0:2
Grupa B1
17.06.1961: Feyenoord Rotterdam – FC Chaux-de-Fonds 3:2
17.06.1961: FC Schalke 04 – IFK Göteborg 4:1
Grupa B2
17.06.1961: FK Pirmasens – Ajax Amsterdam 4:2
18.06.1961: FC Zurych – Malmö FF 2:3
Grupa B3
16.06.1961: FC Grenchen – VVV-Venlo 1:3
18.06.1961: Örgryte Göteborg – Borussia Neunkirchen 3:1
Grupa B4
17.06.1961: FC Basel – Sparta Rotterdam 0:4
18.06.1961: Tasmania Berlin – Elfsborg Borås 2:3